Trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện nay, công tác kiểm định và hiệu chuẩn trang thiết bị máy móc ngày càng được quan tâm và đã trở thành công tác không thể thiếu, bắt buộc của các doanh nghiệp sản xuất lớn nhỏ. Tuy nhiên, trong quá trình trung tâm ISCTC hoạt động công tác kiểm định an toàn trên toàn quốc, chúng tôi nhận thấy vẫn còn rất nhiều đối tác doanh nghiệp nhầm lẫn giữa hai hoạt động này. Do đó, chúng tôi gửi tới các bạn thông tin chi tiết về 2 hoạt động này thông qua bài viết dưới đây.

1. Kiểm định là gì?

Kiểm định (Verification) là hoạt động đánh giá, xác nhận đặc tính kỹ thuật đo lường của thiết bị quan trắc môi trường theo yêu cầu kỹ thuật đo lường và thực hiện biện pháp kiểm soát về đo lường. Bao gồm kiểm định ban đầu trước khi đưa vào sử dụng, kiểm định định kỳ trong quá trình sử dụng và kiểm định sau sửa chữa.

2. Hiệu chuẩn là gì?

Hiệu chuẩn (Calibration) là các hoạt động kỹ thuật nhằm đưa thiết bị/phương tiện đo cung cấp chính xác các giá trị đo lường. Sau khi hiệu chuẩn, nếu thiết bị đo không đảm bảo yêu cầu đo lường như mong muốn thì cần được sửa chữa, căn chỉnh lại. Việc này gọi là hiệu chỉnh (adjustment), nhằm mục đích đưa thiết bị đo hoạt động chính xác trở lại để khi thực hiện tiếp việc hiệu chuẩn sẽ đạt yêu cầu. Trong giấy chứng nhận hiệu chuẩn sẽ ghi rõ giá trị sai số (error). Nếu lấy ngược dấu, sai số sẽ là số hiệu chính (correction, offset), là giá trị cộng đại số vào kết quả của phép đo để bù sai số hệ thống.

3. Phân tích, so sánh

• Kiểm định là điều kiện pháp lý đối với các thiết bị đo lường nằm trong diện bắt buộc phải kiểm định trước khi đưa vào hoạt động và kiểm định định kỳ trong thời gian hoạt động của thiết bị. Chu kỳ kiểm định đã được quy định trong Thông tư 23:2013/TT-BKHCN
• Hoạt động kiểm định là đưa vật chuẩn/chất chuẩn đã được chứng nhận và liên kết chuuẩn để thiết bị đo đo lại trong giải đo của thiết bị. Kết quả đo lại phải nằm trong khoảng sai số cho phép. Khi đó thiết bị sẽ được dán tem và cấp giấy chứng nhận kiểm định. Nếu kết quả đo lại không đạt yêu cầu, tổ chức kiểm định đề nghị người sử dụng thiết bị phải sửa chữa/hiệu chuẩn thiết bị để kiểm định lại. Tổ chức kiểm định được Tổng cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng đánh giá và cấp phép ủy quyền.
• Trong khi đó hiệu chuẩn là hoạt động thường xuyên của người sử dụng thiết bị để đảm bảo thiết bị đo luôn luôn trong tình trạng chính xác do trong quá trình hoạt động thiết bị sẽ bị sai lệch bởi tác động của nhiều yếu tố khách quan và chủ quan. Thí dụ: một cái cân đã được kiểm định và dán tem kiểm định nhưng trước khi cân người sử dụng cân vẫn phải chỉnh cân về 0 do núm vặn chỉnh 0 bị trôi khi di chuyển – hành động chỉnh 0 là một hành động hiệu chuẩn. Đối với những thiết bị đo lường hóa lý khác thủ tục hiệu chuẩn phức tạp hơn và phải tuân theo quy trình chặt chẽ của nhà sản xuất đưa ra. Thông thường người ta sử dụng chất chuẩn để lập đường chuẩn (lập mối tương quan giữa nồng độ chuẩn áp đặt với các đại lượng vật lý mà thiết bị đo/đếm được như cường độ dòng mA; hiệu điện thế mV; số đếm account, mật độ hấp thụ quang học Abs...) hoặc phương trình hiệu chuẩn y=f(x) cho thông số cần đo. Chu kỳ hiệu chuẩn do nhà sản xuất khuyến cáo. Ngoài ra trong quá trình sử dụng thiết bị/phương tiện đo người sử dụng phải kiểm tra lại độ chính xác bằng cách đưa vật chuẩn/chất chuẩn để đo lại. Nếu sai số vượt giới hạn cho phép thì phải tiến hành hiệu chuẩn lại.
• Việc cấp giấy chứng nhận kiểm định chỉ thực hiện đối với một số thiết bị/phương tiện đo lường liên quan đến trao đổi mua bán, an toàn sức khỏe, môi trường... được quy định trong Thông tư 23:2013/TT-BKHCN & Thông tư 07/2019/TT-BKHCN, còn hiệu chuẩn là hoạt động thường xuyên của người sử dụng thiết bị/phương tiện đo lường để nhận được số liệu chính xác. Viêc cấp giấy chứng nhận kiểm định là yêu cầu bắt buộc, còn việc cấp giấy chứng nhận hiệu chuẩn mang tính tự nguyện.

Trên đây là những thông tin so sánh, phân tích về Kiểm định & hiệu chuẩn. ISCTC hi vọng, bài viết này sẽ giúp các bạn đọc hiểu rõ hơn về 2 hoạt động này.

Quý khách hàng có nhu cầu kiểm định an toàn máy móc thiết bị, hiệu chuẩn thiết bị vui lòng liên hệ:

TRUNG TÂM KIỂM ĐỊNH AN TOÀN THIẾT BỊ VIỆT NAM

Trụ Sở Chính: Số 11A Hồng Hà, Phường 2, Quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh

CN Hà Nội: CT4.7.7, CH. Iris Garden, 30 Trần Hữu Dực, Cầu Diễn, Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội

CN Miền Trung: 132 Nguyễn Đức Trung - Thanh Khê - TP. Đà Nẵng

Hottline: 0983921378 - 0938111904

Mail: [email protected]

Xem thêm về dịch vụ kiểm tra thử nghiệm tại đây.

Xem thêm về huấn luyện an toàn lao động tại đây.